Türk Dil Kurumuna göre Koleksiyon, Fransızcada ki collection kelimesinden türemiştir. Öğrenme, yarar sağlama veya zevk alma amacı ile bir araya getirilmiş ve özelliklerine göre sınıflara ayrılmış nesnelerin bütünü, derlem anlamına gelmektedir. Koleksiyoncu ise koleksiyon yapmaya meraklı kimse, derlemci demektir.
Koleksiyon Yapmaya Nasıl Başlanır ?
İnsanlar genellikle ‘bir koleksiyon yapayım’ diye başlamazlar bu işe. Beğenilen, ilgi duyulan bir nesneyi saklarken ona ikincisinin, üçüncüsünün eklenmesiyle olur yada sanatsal ve tarihi değeri olan bir şeyin saklanmasıyla ortaya çıkar. Dünyada en eski bilinen ve yaygın olan pul koleksiyonudur. Daha sonra para koleksiyonu gelir. Hemen hemen her şeyin koleksiyonu yapılabilir. Kalem, peçete, kartpostal, kitap ayracı, antika eşya, oyuncak vs. Sunay AKIN’ın Oyuncak Müzesi, Rahmi KOÇ’un Sanayi Müzesi yaptıkları koleksiyonun eserleridir. Koleksiyon da önemli olan koleksiyonu yapılan nesneden az olması veya hiç olmamasıdır. Koleksiyon yaparken birçok malzemeye ihtiyaç duyulur Materyalin saklanabilmesi için kutu, albüm, defter ve ya zarflar gerekebilir. Maşa, büyüteç, delgeç, küçük temizlik fırçası vs. gibi aletlere de ihtiyaç duyulabilir.
Koleksiyoncu ya da koleksiyoner olabilmek için öncelikle ilgi duyduğunuz alanı belirlemeniz ve ona odaklanmanız gerekmektedir. Yani neyin koleksiyonunu yapacaksınız bunu belirlemeniz gerekmektedir.
Devlet, korunması gereken kültür ve tabiat varlıklarına sahip olanları ve koleksiyoncuları kayıt altına almak için 15.03.1984 yılı 18342 Resmi Gazete Sayısıyla yönetmelik yayımlamıştır. Bu Yönetmelik, korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıkları ile bunlara sahip olanları ve koleksiyoncuları kapsar.
Koleksiyon İzin Belgesi Nasıl Alınır ?
Taşınır kültür ve tabiat varlığı koleksiyon izin belgesi almak isteyenler koleksiyonun bulundurulacağı yere en yakın müze müdürlüğüne yazılı olarak aşağıdaki bilgi ve belgelerle başvuruda bulunur:
a) T.C. kimlik numarası beyanı,
b) İkametgâh beyanı,
c) Adli sicil beyanı ve arşiv kaydı,
ç) Üç adet vesikalık fotoğraf,
d) Koleksiyonun bulundurulacağı yerin adresi,
e) Varsa ellerinde bulunan taşınır kültür ve tabiat varlıklarının envanter bilgilerini belirtir liste.
Başvuru kabul edildikten sonra her nesnenin 2 adet fotoğrafı çekilir, müze müdürlüğünün hazırladığı envanter defterine uzmanlarca kaydedilir. Sonradan koleksiyona eklenen her eser 1 ay içinde deftere işlenmek zorundadır. Müzeden izin almadan koleksiyoncu eserlerini taşıyamaz aksi halde suç sayılır. Koleksiyoncular, denetim yönünden bağlı bulundukları müze müdürü veya görevlendireceği müze ihtisas elemanları tarafından, yılda en az bir defa denetlenir. Koleksiyoncular, koleksiyonlarındaki her türlü taşınır kültür ve tabiat varlığını on beş gün önce bağlı olduğu müze müdürlüğüne haber vermek şartı ile kendi aralarında değiştirebilir. Koleksiyonculuk yapan şahsın ölümü halinde koleksiyon mirasçılarına intikal eder. Koleksiyonun güvenliğinden mirasçılar sorumludur. Yurt dışından koleksiyon getirmek serbesttir. Bu, Yönetmelik hükümlerine göre, koleksiyonculuktan vazgeçmek isteyenler, bağlı oldukları müze müdürlüğüne yazılı olarak başvurarak müzelik değerdeki kültür ve tabiat varlıklarının bağış veya satış yoluyla müzelere mal edilmesini isteyebilir. Bu tür koleksiyonunuz var ve alım satım yapmak istiyorsanız Antikacı Nasıl Olunur ? makalemizi de okumalısınız.
Tabii ki tüm koleksiyon korunması gereken kültür ve tabiat varlıklarının koleksiyonunu yapmak zorunda değil haliyle yukarıdaki işlemleri de yapma zorululuğu yok. Siz bir tarihi eser kolleksiyonu yani korunması gereken kültür ve tabiiat varlıklarına sahip bir koleksiyoncu değilseniz herhangi bir kayıtla uğraşmanız gerekmez. Yani kurutulmuş çiçek kolleksiyoncusunun kayıt yapma zorunluluğu yoktur.
Koleksiyonculuk eğlenceli bir uğraştır. Beyin ve beden deşarj olur. Aslında koleksiyonculuk bir hobidir. Koleksiyonculuğun yaşı yoktur. İlkokul çağlarından itibaren çocuklarımızı koleksiyon yapmaya özendirmeliyiz. Neticede pahalı bir uğraş olmadığı için herkes yapabilir. Kır çiçeklerini bile kurutup biriktirerek güzel bir koleksiyon oluşturabiliriz ki hiçbir maddi çaba harcamadan. Zaman ilerledikçe koleksiyonculukta insan çok şey öğrenir. Sabır, süreklilik, koruma, tecrübe, düzenleme vs. bunları düşünerek başlamalı ve koleksiyonculuğu devam ettirmelisiniz, belkide sizin geleceğinize bırakacağınız çok güzel bir miras koleksiyonunuz olacaktır.
Yapılabilecek koleksiyonlardan bazıları ; pul koleksiyonu, saat koleksiyonu, para koleksiyonu, düşük değerli elektronik eşyalar koleksiyonu,oyuncak koleksiyonu,kalem koleksiyonu,tesbih koleksiyonu,şişe koleksiyonu gibi listelenebilir. Tabii ki yazımızın başında da belirttiğimiz gibi tamamen sizin ilgi alanınızda olması sizin için o koleksiyonun vazgeçilmez olmasını sağlayacaktır.