Aktüer Nasıl Olunur ?

Aktüer Nasıl Olunur ? 1700’lü yılların sonlarında İngiltere’de hayat sigortalarının uygulanmasıyla ortaya çıkan aktüerya kavramı sıklıkla karşılaştığımız bir kavram. Aktüerya insanların, doğum, ölüm, hastalık, sakatlık, emeklilik gibi yaşamını; yangın, kaza, deprem, sel, hırsızlık gibi mal varlığını etkileyen öngörülemeyen olaylarla ve bu olayların finansal etkileriyle ilgilenen hesaplama ve tahmin yöntemlerinden oluşan bir bilim dalı. Aktüerya bilimcileri özellikle sigorta, uzun vadeli yatırımlar ve emeklilik konularında olmak üzere bu tür olayların oluşma riskini analiz eden, olasılıklarını tahmin eden ve bu olayların finansal etkileri nedeniyle oluşabilecek risklere karşı koruyucu ve telafi edici önlemlerin alınmasını sağlayan kişiler.

Aktüer olabilmek için Hacettepe, Marmara, Karabük ve Özel Yaşar Üniversitelerinde yer alan ve sayısal puanla öğrenci alan Aktüerya Bilimleri mezunu olmanız gerekir. Aktüerya bölümü eğitimi  4 yıl sürmekte ve matematik, istatistik, hukuk, bilgisayar ve ekonomi ağırlıklı temel derslerin yanı sıra risk kuramı, risk analizi, hayat ve hayat dışı sigortalar matematiği, emeklilik matematiği, finans matematiği, aktüeryal yazılımlar, aktüerya uygulamaları gibi uzmanlık dersleri verilir.  Ancak aktüerya lisans bölümünden mezun olmadığınız halde aktüer olmak istiyorsanız Bahçeşehir Üniversitesi ve ODTÜ’de yer alan sertifika programlarından da faydalanabilmeniz mümkün.

Aktüerler sigorta şirketleri, banka ve yatırım firmalarında gibi finansal hizmet sektöründe; sosyal güvenlik kurumlarında (sigorta denetleme aktüerliği, vb.), danışmanlık şirketlerinde, üniversitelerde ve büyük şirketlerin risk/aktüerya birimlerinde çalışabilirler. Özellikle aktüerya konusunda deneyim ve SAS Programına hakimiyet bu alanda iş bulma konusunda büyük avantaj sağlayabilir. Kamu kurumlarında aktüer olabilmek içinse KPSS ve YDS’den istenen puanlara sahip olmanın yanı sıra yazılı ve sözlü sınavlardan da başarılı olmak gerekir.

Aktüerlerin anılan sektörlerde görev alanları;

– Sigorta yapılan insan, mal, eşya vb. ortaya çıkan kayıp ve hasar miktarlarını hesaplamak,
– Yangın, kaza ve özellikle ölüm gibi felaketlerin görülme sıklığına bakarak bunların gelecekte ortaya çıkabilme olasılığını hesaplamak,
– Sonuçları tablo ve grafiklerle göstermek,
– Tablo ve grafiklere dayanarak çalıştığı sigorta şirketinin veya sosyal güvenlik kurumunun yükümlülüklerinin tarifelerini belirlemek
– Yedek kaynak ve kâr paylarını hesaplamak.

Aktüerya bölümü mezunların ulusal ya da uluslararası aktüerlik sınavlarına girerek Aktüerlik Yönetmeliği’nin imza yetkisine sahip, sicile kayıtlı Aktüer unvanını alabilmeleri mümkün. Sicile kayıtlı aktüer olabilmek için lisans mezuniyetinin yanı sıra müflis veya konkordato ilan etmemiş olmak, yurt içinde veya yurt dışında; özel kurumların, kamu kurumlarının veya üniversitelerin aktüeryayla ilgili birim veya bölümlerinde veya aktüerin refakatinde aktüeryayla ilgili toplam üç yıl meslekî uygulama veya faaliyette bulunmuş olmak (stajyer ve yardımcı aktüerlerde bu şart aranmaz), Hazine Müsteşarlığı’nın yaptığı aktüerlik sınavlarında başarılı olmak ve taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar dahi süreli hapis veya sigortacılık mevzuatına aykırı hareketlerinden dolayı hapis veya birden fazla adlî para cezasına mahkûm edilmemiş yahut cezası ne olursa olsun basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, görevi kötüye kullanma gibi yüz kızartıcı suçlar ile kaçakçılık suçları, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, devlet sırlarını açığa vurma veya vergi kaçakçılığı suçlarından dolayı hüküm giymemiş olmak gerekmektedir. Şu anda Türkiye’deki sicile kayıtlı stajyer ve yardımcı aktüerler ile aktüerlerin toplam sayısının henüz yüzlü rakamlarla ifade edildiği göz önünde bulundurulacak olursa işin ciddiyeti anlaşılacaktır. Bu şartları taşıyıp sınavlarda başarılı olan tüm adaylar Hazine Müsteşarlığı tarafından sicile kayıt edilirler.

Hazine Müsteşarlığı tarafından gerçekleştirilen dört aşamalı sınavın birinci seviyesinde Temel Sigortacılık ve Ekonomi, Matematik, İstatistik ve Olasılık ve Finansal Matematik konularından sorular sorulmaktadır. Sınavın ikinci aşamasının konuları Muhasebe ve Finansal Raporlama, Sigorta Matematiği (Hayat ve Hayat Dışı), Risk Analizi ve Aktüeryal Modelleme ve Finans Teorisi ve Uygulamalarıdır. Üçüncü seviye sınav konuları ise Finans, Yatırım ve Risk Yönetimi, Hayat Dışı Sigortalar, Hayat Sigortaları, Sağlık Sigortaları ve Emeklilik Sistemleridir. Dördüncü seviye sınavları Türk Sigortacılık Uygulamaları ve Yasal Çerçeve, Özel Alan Sınavları (Müsteşarlıkça belirlenecek alanlarda aktüer unvanını haiz kişilere yönelik olarak gerekli görülen hâllerde açılır.)na ilişkin sorular sorulmaktadır. Üç yıllık mesleki uygulama şartı aranmaksızın şahısların anılan nitelikleri sağlamaları durumunda; Birinci Seviye Sınavlarını başarıyla tamamlayanlar stajyer aktüer, Birinci Seviye Sınavları ve İkinci Seviye Sınavlarını başarıyla tamamlayanlar ise yardımcı aktüer unvanını alma hakkına sahip olur. Birinci Seviye Sınavları başarıyla tamamlanmadan İkinci Seviye Sınavlarına girmek mümkün değildir. Ayrıca yardımcı aktüer unvanına sahip olanlar, üçüncü seviye sınavlarında başarılı olmaları ve anılan nitelikleri sağlamaları hâlinde aktüer unvanını alabilir.

Ülkemizde aktüer sayısının azlığı ve sektörün aktüerlere olan ihtiyacı bu mesleği gün geçtikçe cazip bir hale getirmekte ve dünya genelinde bu mesleğe olan ilginin ülkemizde de görülmesine yardımcı olmakta.

Daha detaylı bilgi için Aktüerler Derneği’nin resmi web sitesi: www.aktuerlerdernegi.org