Determinist Nasıl Olunur ?

Determinist Nasıl Olunur ? Dünyada ki her şeyi sebep sonuç ilişkisi bağlamında gören bir felsefi akımdır. Dante ile başlayan bu akım Hegel le modern bir yapıya bürünmüştür. Her ne kadar modern manada bir biçim geliştirilse de determinizmin günümüzde destek bulduğunu söylemek çokta doğru olmaz. Determinizmin ana mantığı dünyadaki herhangi bir andaki durumun önceki herhangi bir olayın sonucu veya gelecekteki herhangi bir durumun sebebi olduğudur. Bir nevi kadercilik olarak ta görülebilir.

Determinist nasıl olunur diye aklımıza bir soru takılırsa cevabı basittir:

Determinist olmak için iradenin varlığını reddetmek, her şeyin doğal bir akış şekliyle ve en önemlisi sebep sonuç ilişkisi içinde olduğunu kabul etmek gerekir. Normal de daha dinsel bir muhteva içerdiği düşünülse de dinler insanın irade sahibi olduğunu düşünür. Mesela tüm dinlere göre adam öldürmek büyük günahtır ve kişi bunu (cinnet halleri hariç) kendi iradesi ve isteğiyle yapar. Ancak deterministlere göre herhangi bir kişinin bir başka kişiyi öldürmesi geçmişte olan başka bir olayın neticesidir ve o kadarda kötü değildir.Mantığı itibariyle çokta sağlıklı olmayan determinist düşünce ikiye ayrılır. Birincisi inanç determinizmidir. Bu görüşte, ilkel şekli ihmâl edilirse, dünyadaki her şeyin bir gayesi ve ilâhî kudret dâhilinde belirlenen bir sonu vardır. Bu yönden bakıldığı zaman dinlerdeki ana gayeye yaklaştığı zannedilebilir. Ancak kaderci anlayış yönüyle farklı yollara sapmaktadır.

İkinci tür determinizm ise bilimsel determinizmdir. Aynı mantığı bilimde de olacağını düşünen deterministlerin teorileri quantum mekaniğinin olayların önceden tespitinin olanaksız olduğu yönündeki teziyle çökertilmiştir.

Özellikle sosyal bilimlerde determinizm oldukça tartışılmaktadır.

Determinizmle ilgili sıkça verilen bir örnek suyun akıp gitmesidir.