Doktora Öğrencisi Nasıl Olunur ?

Doktora Öğrencisi Nasıl Olunur ? Doktora, en yüksek seviyeli akademik derece olan bilimsel yeterlilik derecesidir. Doktora genellikle yüksek lisanstan sonra yapılır gibi bilinse de ülkemizde hem lisans hem de yüksek lisans programlarının tamamlanması sonucu yapılabilir. Doktora programını tamamlayan kişilere doktor ünvanı verilir.  Evrensel literatürde “Ph.D”olarak adlandırılan bu terim doctor of philosphy anlamına gelse de çoğu doktora öğrencisi tarafından permanent head damage olarak açıklanır.

Bütünleşik doktora programları, lisans sonrasında doktora yapmayı mümkün kılan bir uygulama. En az 10 yarı yıl süren bu programda 42 kredilik 14 ders, yeterlilik sınavı ve tez aşamaları bulunmakta. Aynı uygulama yüksek lisans mezunu adaylar için de geçerli olmakla birlikte burada kredi sayısı 21 ve yarı yıl süresi ise 8 olarak belirlenmiş. Bununla birlikte eğitim sürelerinin kısaltılması Üniversite Senatolarının kararıyla mümkün.Herhangi bir doktora programına başvurabilmek için mutlaka iki sınav sonucuna ihtiyacınız var. Bunlar ALES ve ÜDS. YÖK’ün belirlediği asgari koşullara göre lisans mezunlarının doktora başvurusu için ALES’den en az 70 puan alması gerekirken, yüksek lisans mezunları için 55 puan yeterli. ÜDS veya muadili bir sınavdan ise 55 puan almak yeterli (Bazı üniversiteler yeterlik aşamasına kadar süre tanıyabiliyor yabancı dil puanı için.). Bu sonuçlar bütün üniversiteler tarafından mutlaka talep edilmekle birlikte üniversitelerin ve enstitülerin adaylardan başka talepleri de söz konusu olabiliyor. Lisans not ortalaması, referans mektubu, neden doktora yapmak istediğinizi anlatan bir kompozisyon gibi. Bunların ağırlıkları da yine enstitüler tarafından belirleniyor, örneğin ALES % 50, not ortalaması ve ÜDS % 25 gibi.

Doktora Öğrencisi Nasıl Olunur ?

Doktora öğrencisi olabilmek için doktora yapmak istediğiniz üniversitenin ilgili enstitüsünün açtığı doktora programı duyurusuna istinaden sizden istenen belgelerle birlikte başvurmanız ilk adımı oluşturuyor (Ülkemizde enstitüler genellikle sosyal bilimler, fen bilimleri, eğitim bilimleri ve sağlık bilimleri enstitüsü olarak sınıflandırılmakta.). Bundan sonra sıralamaya girmeniz gerekiyor. Her üniversitenin uygulaması farklı olmakla birlikte kimi üniversiteler hem yazılı hem sözlü sınavla öğrenci alımına karar verirken, kimi üniversiteler de sadece sözlü sınavla alım yapabiliyor. Sözlü sınavlarda adayların konuşmaları, muhakeme yeteneklerini sergilemeleri ve duruşları önemli.

Doktora programına kayıt yapma hakkını kazandıktan sonra genellikle 2 yıl süren (yüksek lisans mezunları 4, lisans mezunları 6 yarı yıl) bir ders aşaması söz konusu yine de bu kaç kredi aldığınıza bağlı. Ders aşamasını tamamladıktan sonra doktora yeterlik sınavına girmeniz gerekiyor. Yeterlik sınavında da farklı üniversitelerde farklı uygulamalar mevcut. Ancak genel uygulama öğrencinin alanının tamamından sorumlu olduğu bir yazılı sınav ve arkasından gireceği bir sözlü sınav ya da belirlenmiş bir konu üzerinde ödev hazırlaması şeklinde olabiliyor. Yeterlik sınavını mevcut yönetmeliklere göre 2. hakkınızda geçmeniz gerekli aksi takdirde okuldan atılma durumu söz konusu. Ancak, sonradan çıkarılan af kanunuyla atılma ortadan kalktığı için henüz yönetmeliklere yansımamış olsa da artık atılma söz konusu değil. Ama tabi o sınavın onca ağırlığına rağmen 8. kere kim girmek ister, bilinmez. Yeterlik sınavını da başarıyla tanımlarsanız artık tez aşamasına geçiyorsunuz. Bu aşamada da üniversite tarafından belirlenmiş bir süre içerisinde tez önerinizi teslim etmeniz gerekiyor. Ardından da izleme toplantıları ile tezinizin nasıl ilerlediğini zaman zaman anlatmanız gerekiyor.

Doktora programı özetle bu. Burada bilinmesi gereken temel şey doktoranın lisans veya yüksek lisans programlarından çok farklı olduğu. Hocalar da doktora öğrencilerine farklı yaklaşıyor ve bu işin ciddiyetinin farkına varılmasını istiyor. Eğer çalışırken doktora yapmayı düşünüyorsanız doktora programının yarı zamanlı bir iş değil de tam zamanlı bir iş boyutuna geldiğini siz de fark edeceksiniz. Bu işe kendinizi adadıysanız başlayın deriz.

Ülkemizde hem devlet hem de vakıf üniversiteleri tarafından çeşitli alanlarda doktora programları mevcut. Yazımızda da bahsettiğimiz gibi üniversitelerin farklı uygulamaları olabildiğinden doktora yapmak istediğiniz üniversitenin doktora başvuru şartlarını, başvuru tarihlerini ve başvuru koşullarını öğrenmek için ilgili üniversitenin ilgili enstitüsünün web sitelerinden bilgi edinebilirsiniz.

“ İlim ilim bilmektir ilim kendin bilmektir sen kendini bilmezsen ya nice okumaktır”

Yunus Emre