İç Denetçi Nasıl Olunur ?

İç Denetçi Nasıl Olunur ? Son zamanlarda “İç Denetim” ile ilgili bir çok araştırma yapılmaktadır. İç Denetim Nedir ve İç Denetçi Nasıl Olunur ? yazımızın içeriğini oluşturmaktadır. İç denetim, kurumların mevcut durumlarını gözlemlemek, eksikliklerini ve aksayan süreçlerini ortaya çıkarmak ve bunlara yönelik düzeltici ve önleyici faaliyetler geliştirmek amacını güden, bağımsız ve objektif bir faaliyettir. Denetimler, kurumların risk yönetim etkinliğini değerlendirmek ve geliştirmek amacına yönelik daha sistematik yaklaşımlar getirerek kurumun amaçlarına ulaşmasına yardımcı olur.  Günümüzde bankalar, telekomünikasyon şirketleri, kamu kurumları gibi bir çok kurumda iç denetimler düzenli aralıklarla iç denetçiler tarafından yapılmaktadır. Peki ama iç denetçi kimdir? İç Denetim Nedir  ? İç Denetçi Nasıl Olunur ?

Öncelikle iç denetçi olmak için belirli bir fakülte ve bölümden mezun olmak mecburiyeti yoktur. Çalıştığınız kurumun sektörüne göre denetim alanları değişecektir. Yine de genelde denetçiler İİBF (İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi ) veya Mühendislik Fakülteleri mezunları arasından seçilir.

Elbette her alanda olduğu gibi bu alanda da çeşitli sınavlar/sertifikalar bulunmaktadır. Türkiye’de İç denetimde uluslararası bir sertifika olan CIA (Certified Internal Auditor) unvanına sahip olunması için gerekli organizasyonları (sınav, sertifikasyon vb.) Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE) yapmaktadır. Enstitü bu sertifika yanında CISA (Certified Information System Auditor), CCSA (Certified Control Self Assessment) ve CGAP (Certified Government Auditing Professional) gibi daha özelleşmiş sertifikalar için gerekli organizasyonları da yürütür.  Bu sertifikalar daha çok özel sektörde aranan sertifikalardır.

Kamu sektörü içinse durum biraz daha farklıdır. Maliye Bakanlığınca verilen iç denetçi adayı eğitimi sonunda bir yazılı sınav yapılır ve başarılı olanlar Kamu İç Denetçisi sertifikası alma hakkı kazanır. Bu sertifikayı alan denetçiler İç Denetim Koordinasyon Kurulu bünyesinde kamu idarelerinin iç denetimlerini yaparlar.

Peki çalıştık, sınavlara girdik, sertifikaları aldık gözüyle bakıyoruz, çerçevelerimizi hazırladık, yetiyor mu? Tabi ki yetmiyor. CIA sertifikası almadan önce denetim yapılacak alanda tecrübe istenmektedir. O da ilgili düzenlemede şu şekilde geçmektedir:

“CIA adayları 24 aylık iç denetim veya muadil bir alan tecrübesine sahip olmalıdır. Muadil alan tecrübesi; dış denetim, kalite güvence denetimi, uygunluk denetimi de dahil olmak üzere denetim/değerlendirme faaliyetlerine ilişkin tecrübeyi ifade eder.”

Yani sonuç olarak aldığınız sertifika “Bu kişi iç denetim yapabilir” ifadesini gösteren bir belge olacaktır. Ancak ” Hangi alanda iç denetim yapabilir?” sorusuna cevap vermeyecektir. İşte burada iş ve/veya denetim tecrübesi devreye girerek kişinin yeterliliğini ortaya koyacaktır.

Yine de bu kadar zorluktan sonra azda olsa sevindirici birkaç detay verelim;

Yüksek lisans diploması 1 yıllık iç denetim tecrübesine eş değer sayılmaktadır. Yani ilgili alanda bir yüksek lisansınız varsa 1 yıl tecrübeli sayılıyorsunuz.

Lisans öğrencisiyken de denetçi olmak için CIA sınavlarına girilebilir. Hatta öğrenci iseniz sınav ücretinden indirim bile kazanabilirsiniz, bunun için başvurunuza kayıtlı olduğunuz üniversiteden alacağınız yeni tarihli bir “tam zamanlı öğrenci durum belgesi” eklemeniz gerekiyor.

Elbette burada yazdığımız sınavlar tek değil, uluslar arası geçerliliği olan sertifikaları verme ve sınav yapma yetkisine sahip bir çok akredite kurum var. Bu kurumlar reklama gireceği için yazmıyoruz ama internetten bulabilirsiniz. Burada sadece bir örnek olarak CIA kullanılmıştır.