Neyzen Nasıl Olunur ?

Neyzen Nasıl Olunur ? Ney, her ne kadar tarihi çok daha eski bir müzik aleti olsa da Türk tarihinde ondan ilk bahsedenlerden biri Divan-ı Lügat’üt Türk’te Kaşgarlı Mahmut’tur. Ney, Farsça kökenden gelen bir kelimedir. Aslı, Nay (kamış) dır. Tüm doğu toplumlarında (Fars,Hint,Arap,Türk) istisnai farklar harici bilinen, 13 – 14 yy. itibariyle dini ağırlıklı tekkelerde daha çok alaka gösterilen bir müzik aletidir. Ne kadar doğrudur bilinmez ancak Allah’ın insanoğluna çamurdan bir şekil verip kendi ruhundan üflemesi gibi insan da neye nefes vererek o ahenkli sesleri çıkartabilir denilir.Ney, kargı denilen bir çeşit budaklı kamıştan yapılır. Peki ney kaç deliklidir? Ney, dokuz boğum ve yedi delikten oluşmaktadır. Deliklerden altısı önde, biri arkadadır. Bir neyin dokuz boğumu birbirine eşit olmalıdır. Yoksa akordu düzgün olmaz. Neyde ağız konulan yerin ismi “başpare”dir. Çeşitli maddelerden yapılabileceği gibi son zamanlarda sert plastikten yapılmaktadır.
13 çeşit ney vardır. En meşhurları kız neyi ve mansur ney’dir. Tabi bu ney çeşitlerinin her birinin karar perdesi birbirinden farklıdır. Ney perdesiz bir müzik aletidir. Bundan ötürü klasik Türk müziği ile birlikte batı müziğine de rahatlıkla uyum sağlayarak kullanılabilir.

Neyzenliğe niyet etmeden önce ilk önce şunu bilmek gerekir ki ney çalınmaz. Ney üflenir.

Ney, dünya müzik aletleri arasında en zor icra edilenlerden biridir. Zira Neyden en başta ses çıkartmak uzun zaman alabilecek bir iştir. Ney nasıl üflenir derseniz, neyzen olabilmek için muhakkak bir usta öğreticiden ders alınması gerektiğini belirtmemizde fayda var. Bu özel bir kurs olabileceği gibi halk eğitim merkezlerinde ücretsiz verilen ney kursları da olabilir.

Ney’i eline ilk aldığımızda ilk yapacağımız iş ney sağ mı yoksa sol mu üfleyeceğiz karar vermektir. En rahat olunacak şekilde ney tutulmalıdır. Daha sonraki işimiz ses çıkartmaya çalışmaktır. Zira neyden ses çıkarmak doğru dudak ve diş konumu ve doğru tutuş şekliyle 4 -5 günde mümkün olabilmektedir. Ses çıkartırken sadece arka delik kapalı olur.

Eğer, neyden adam akıllı bir ses çıkarmış isek notalara geçilebilir. İlk öğrenilecek notalar re, do, si, la, soldur. Ney literatüründeki makamlar olarak neva ile başlayan neyzenlik nim hicaz, çargah, segah, kürdi, dügah ve rast ile devam eder. Bu makamları doğru bir şekilde üfledikten sonra ilk basit parçalara geçebiliriz. Parça üflemek öğrenilen makamların daha da oturmasını sağlar. Ancak bununla birlikte Neyzenlikte öğrenmek hiç bitmez. Tiz seslerle beraber diğer sesler üzerinde çalışılır. Ciddi ve istikrarlı bir çalışma ile 3 – 4 senede iyi bir duruma gelinebilir. Ney üflendikçe neyzen olunur ve ney üflendikçe ney olur. Artık bir müddet sonra neyzen adayı başparenin yönünü değiştirerek veya başının şeklini değiştirerek bile değişik ritimli sesler çıkartabilir.
Neyzenlik sabır işidir. Gerçekten bu yolda ilerlemek isteyen biri sabırla ve istekle bu yolda çalışırsa neyzen olmaması için hiçbir neden yoktur. Huzur dolu kariyerler dileklerimizle.