Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir, Yeminli Mali Müşavir Nasıl Olunur ?

Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir, Yeminli Mali Müşavir Nasıl Olunur ? Serbest muhasebecilerin çalışma konuları; gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin; genel kabul görmüş muhasebe prensipleri ve ilgili mevzuat hükümleri gereğince defterlerini tutmak, bilanço, kar-zarar tablosu ve beyannameleri ile diğer belgelerini düzenlemek ve benzeri işleri yapmaktır.

Genel kabul görmüş muhasebe prensipleri ve ilgili mevzuat hükümleri gereğince, defterlerini tutar, bilanço kâr-zarar tablosu ve beyannameleri ile diğer belgelerini düzenler ve benzeri işleri yapar.

Muhasebe sistemlerini kurar, geliştirir, işletmecilik, muhasebe, finans, malî mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işlerini düzenler veya bu konularda müşavirlik yapar.

Yukarıda sayılan işleri; bir işyerine bağlı olmaksızın yapanlara serbest muhasebeci malî müşavir denir.

Yeminli malî müşavirler ise gerçek ve tüzelkişilere ait teşebbüs ve işletmelerin;

Muhasebe sistemlerini kurar, geliştirir, işletmecilik, muhasebe, finans, malî mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işlerini düzenler veya bu konularda müşavirlik yapar.

Yukarıdaki bentte yazılı konularda, belgelerine dayanarak, inceleme, tahlil, denetim yapar, malî tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş verir, rapor ve benzerlerini düzenler, tahkim, bilirkişilik ve benzeri işleri yapar.

Malî tablolarının ve beyannamelerinin mevzuat hükümleri, muhasebe prensipleri ile muhasebe standartlarına uygunluğunu ve hesapların denetim standartlarına göre incelediğini tasdik eder.

Ancak; yeminli malî müşavirler muhasebe ile ilgili defter tutamaz, muhasebe bürosu açamaz ve muhasebe bürolarına ortak olamaz.

Serbest Muhasebeci, Mali Müşavir veya Yeminli Mali Müşavir olabilmenin genel şartları şunlardır:

a. T.C. vatandaşı olmak (yabancı serbest muhasebeci malî müşavirler hakkındaki hüküm saklıdır)
b. Medenî hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak

c.  Kamu haklarından mahrum bulunmamak
d.  Taksirli suçlar hariç olmak üzere; affa uğramış ol-salar dahi ağır hapis veya 5 yıldan fazla hapis yahut zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçı-lığı dışında kalan kaçakçılık suçları,  resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma veya Devlet sırlarını açığa vurma, vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs suçlarından dolayı hüküm giymiş bulunmamak
e.  Ceza veya disiplin soruşturması sonucunda memuriyetten çıkarılmış olmamak
f.   Meslek şeref ve haysiyetine uymayan durumları bulunmamak

*  Serbest muhasebeci malî müşavir olabilmek için aşağıdaki özel şartlar aranır.

a.  Hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilimler dallarında eğitim veren fakülte ve yüksekokullardan veya denkliği Yükseköğretim Kurumunca tasdik edilmiş yabancı yükseköğretim kurumlarından en az lisans seviyesinde mezun olmak veya diğer öğretim kurumlarından lisans seviyesinde mezun olmakla beraber bu fıkrada belirtilen bilim dallarından lisan-süstü seviyesinde diploma almış olmak
b.  Staj amacıyla serbest muhasebeci malî müşavir veya yeminli malî müşavir yanında iki yıl çalışmış olmak
c.  Serbest muhasebeci malî müşavirlik sınavını kazanmış olmak
d. Serbest muhasebeci malî müşavirlik ruhsatını almış olmak

Ön lisans seviyesinde öğrenim görmüş olanlar ile ticaret liseleri ve maliye meslek liselerinden mezun olanlar, staj şartını yerine getirmiş olmaları halinde, sınav  şartı aranmaksızın sadece serbest muhasebeci unvanı ile çalışırlar. “Serbest muhasebeci malî müşavir” unvanının kullanamazlar ve Kanunun (2/A) maddesinin (b) ve (c) bentlerinde belirtilen işleri yapamazlar. Staj süresi ön lisans seviyesinde mezun olanlar için 4 yıl, ticaret liselerinden ve maliye meslek liselerinden mezun olanlar için 6 yıldır.

*  Yeminli malî müşavir olabilmek için aşağıdaki özel şartlar aranır:

a)  En az 10 yıl serbest muhasebeci malî müşavirlik yapmış olmak,
b) Yeminli mali müşavirlik sınavını vermiş olmak,
c) Yeminli malî müşavir ruhsatını almış olmak,

Serbest Muhasebeci veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik stajına başvurabilecekler 3568 sayılı yasa ve ilgili yönetmeliklerde düzenlenmiştir. Staj başvuru ayları Nisan, Ağustos ve Aralık olarak belirlenmiştir. Staja başvuracak kişiler öncelikle Staj Yönetmeliğinin 7. maddesi uyarınca  “staja başlama değerlendirmesi”ne gireceklerdir. Staja Başlama Değerlendirmesi için adaylar Nisan, Ağustos ve Aralık aylarında illerinde bulunan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odasına başvuru yapacaklardır. Bu değerlendirmede 60 ve üzerinde not alanlar staja başlama hakkına kavuşacaktır. Staja Başlama Değerlendirmesi Anadolu Üniversitesi tarafından yapılmaktadır. Sınav soruları test usulü olup, Anadolu Üniversitesi tarafından hazırlanmakta ve sınavın organizasyonu da yine Anadolu Üniversitesi tarafından gerçekleştirilmektedir. Sınavlardan 60 puan alma zorunluluğu bulunmaktadır.

4 yıllık üniversite mezunları için Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik staj süresi 2 yıldır. Serbest Muhasebecilikte ise Ön Lisans mezunları için 4 yıl; Ticaret Lisesi veya Maliye Meslek Lisesi mezunları için ise 6 yıl’dır.

Stajların yapılabileceği yerler:
Serbest Muhasebecilik Stajı, Yeminli Mali Müşavir, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir veya Serbest Muhasebecilerin yanında ve/veya onların gözetim ve denetiminde yapılabilir.
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Stajı ise Yeminli Mali Müşavir veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavir yanında ve/veya onların gözetim ve denetiminde yapılabilir.

Serbest Muhasebecilik veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik stajı yapmak için odaya başvuran stajyerler Odalar tarafından kendilerine verilecek bir staj dosyası düzenlemek zorundadır. Staja Başlama Değerlendirmesinde başarılı olup staja başlayan stajyerlerin, başvuru anında düzenlemiş oldukları staj dosyası staj süresince bağlı olduğu odasında kalacak olup, staj boyunca stajyerle ilgili TESMER tarafından istenen tüm belgeler bu staj dosyasında yer alacaktır. Staj dosyası stajyerin staj yaptığı yerin özelliğine göre (meslek mensubu yanında/gözetim ve denetim altında/yabancı ortaklı şirketlerde)  farklı biçimde oluşturulacaktır.

İlk defa staj başvurusunda bulunacak adaylar staj dosyası açtırarak kişisel evraklar (onaylı nüfus cüzdanı örneği, ikametgah, adli sicil belgesi, noter onaylı diploma/geçici mezuniyet belgesi, 3 adet fotoğraf, staj başvuru ve sınav bedeline ait  banka dekontu,  staj dosyasının 1.sayfasındaki form) ile başvuru yapar. Staj dosyasında bulunan matbu formlardan sadece 1.sayfa (staj başvuru formu) doldurularak teslim edilir. Staj başvuru formu,http://tesmer.anadolu.edu.tr web sayfası üzerinden matbu form doldurularak yapılıp; diğer matbu evraklar sınavı kazandıktan sonra işyeri evrakları ile birlikte teslim edilir.

Daha önce staj dosyası açtırarak sınavlara katılıp başarı gösteremeyen adaylar, Staja Başlama Değerlendirmesine web sayfası üzerinden matbu form doldurarak başvuru yapar.

Başvurular Anadolu Üniversitesi’ne gönderildikten sonra sınav giriş ve sınav sonuç belgeleri adayların adreslerine posta yoluyla gönderilmemekte, sınavdan 15 gün önce http://tesmer.anadolu.edu.tr internet adresinde web sitesinde yayınlanmaktadır.

Sınavı kazanan adaylar,  sınav sonuçları açıklandıktan sonraki staj başlama döneminden itibaren 2 yıl içerisinde staja başlamak zorundadır. Staja başlayacak adayların Ocak, Mayıs, Eylül aylarının en geç 10’una kadar işe başlaması gerekir.

Staj Yönetmeliğinin 10. maddesi gereğince; Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavir adaylarına yönelik “Zorunlu Eğitim Programları” teorik ve uygulamalı olarak hazırlanmıştır. Buna göre, stajı başlayan adaylar staj başlangıcından itibaren 15 gün içerisinde www.tesmer.org.tr  adresinde  yer alan, TESMER Uzaktan Sürekli Eğitim  (e-USE) Ön Kayıt Formunu  doldurarak kayıt olmalıdır.  Kayıt yaptıran adaylara eğitim setleri gönderilir.

Stajyerin ve meslek mensubunun staj sırasında birden fazla işlerinde SSK’lı olarak çalışması halinde stajı iptal edilir. İş yeri değişikliklerinde yeni staj yerinin bulunma süresi 3 ay, bu değişikliğin Odaya bildirilme süresi 15 gündür. Bu sürelerin aşılması halinde adayın stajı iptal edilir.  Serbest Muhasebecilik ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik stajlarının kesintisiz yapılması esastır. Stajyerler mücbir nedenlerden dolayı stajlarına ara vermek zorunda kaldıklarında, mücbir nedeni belgelemek koşulu ile stajlarına Oda veya TESMER Şubesi Yönetim Kurulu kararı ile ara verebilirler.  Ancak bu nedenlerden dolayı verilen ara, süre olarak staj süresine ilave edilir ve tamamlatılır.

Aday meslek mensuplarına yanında, gözetim ve denetimde staj yapılan meslek mensupları tarafından her yıl için 100 puan üzerinden Staj Değerlendirme Formu düzenlenir. Staj değerlendirme notu 60 puanın altında olan adayların stajları iptal edilir.

Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavir stajyerleri stajları esnasında ve stajlarının bitiminde ilgili yasa ve yönetmelik hükümlerine göre belli zaman aralıklarında sınavlara girmek zorundadır. Bu sınavlar her iki grup için ayrı olarak düzenlenir.

Serbest Muhasebecilik Staj Ara Dönem ve Bitirme Değerlendirme Sınavları:

A Grubu Staj Ara Dönem Değerlendirme Sınavı; Ticaret Lisesi/ Maliye Meslek Lisesi mezunu Serbest Muhasebecilik stajı yapan stajyerler için stajlarının ilk 2 yıllık süresi sonunda yapılan ara dönem değerlendirme sınavıdır.

B Grubu Staj Ara Dönem Değerlendirme Sınavı; ön lisans mezunu ve stajlarının ilk iki yıllık süresini tamamlamış Serbest Muhasebeci stajyerleri ile Ticaret Lisesi/Maliye Meslek Lisesi mezunu ve stajlarının 4 yıllık süresini doldurmuş ve A Grubu Staj Ara Dönem Değerlendirmesini başarmış Serbest Muhasebeci stajyerleri için yapılan ara dönem değerlendirme sınavıdır.

C Grubu Staj Ara Dönem Değerlendirme Sınavı; Ön Lisans mezunu, B Grubu Staj Ara Dönem Değerlendirmelerinde başarı olup stajlarının 4 yıllık süresini tamamlayan, Ticaret Lisesi veya Maliye Meslek Lisesi mezunu, A ve B Grubu Staj Ara Dönem Değerlendirmelerinde başarılı olup stajlarının 6 yıllık süresini tamamlayan Serbest Muhasebeci stajyerlerine uygulanan Staj Bitirme Değerlendirmesidir. Ayrıca lisans mezunu olup, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik sınavlarında tüm haklarında da başarı gösterememiş Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Stajyerler de bu sınava katılabilir. C Grubu Staj Bitirme Değerlendirme Sınavlarında başarılı olan stajyerler; stajları ile ilgili diğer koşullarda da başarılı olmaları koşuluyla “serbest muhasebecilik” unvanı almaya hak kazanır.

Belli bölgelerde ve yılda 3 kez yapılan A, B ve C Grubu Ara Dönem Değerlendirme sınavlarında başarılı olmak için 60 ve üzerinde puan almak gerekir. Sınavların hangi tarihlerde ve hangi bölge merkezlerinde yapılacağı TESMER tarafından belirlenir ve Odalar tarafından duyurulur. Stajyerlerin ilk Staj Ara Dönem Değerlendirmesinde başarısız olmaları durumunda, izleyen bir yılda açılacak üç Staj Ara Dönem Değerlendirmesine katılma hakkı vardır. Böylelikle toplam sınav hakkı dörttür. Stajyer ilgili gruptaki Staj Ara Dönem Değerlendirmelerinde 4 hakkında da başarılı olamazsa, stajyerin stajı bulunduğu staj düzeyinde bir yıl uzatılır. A ve B Grubu Staj Ara Dönem Değerlendirme Sınavlarına giren stajyerlere bu süre sonunda yeniden Staj Ara Dönem Değerlendirmesine 1 defa daha katılma hakkı tanınır. Başarısız olması durumunda stajyerin stajı iptal edilir. Ancak C Grubu Staj Ara Dönem Değerlendirmesi için açılan 4 sınavda da başarılı olamayan Stajyerlerin stajları A ve B Grubu Staj Ara Dönem uygulamalarında olduğu gibi bir yıl uzatılmaz.

C Grubu Staj Bitirme Değerlendirme sınavlarında başarılı olan stajyerlere TÜRMOB ruhsat başvurusu için neler yapılması gerektiğini gösteren bir bildirim yapar. Bu bildirim olmadan ruhsat başvuruları kabul edilmez.

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Mesleki Yeterlik Sınavları:

Lisans ve Lisansüstü mezunu Serbest Muhasebeci Mali Müşavir stajyerlerinin iki yıllık staj sürelerinin sonunda girmeleri gereken sınavdır. Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Mesleki Yeterlilik Sınavlarına staj koşullarını yerine getirmiş tüm Serbest Muhasebeci Mali Müşavir stajyerleri bağımsız bir sınav komisyonu tarafından hazırlanan ve TÜRMOB tarafından gerçekleştirilen bu sınava katılmak zorundadır. Meslek unvanının elde edilmesi için bu sınavlarda başarılı olmak esastır.

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Mesleki Yeterlik sınavları yılda 3 kez, TÜRMOB’ UN belirlediği bölgelerde yapılmaktadır. Sınavların hangi tarihte ve nerede yapılacağı ve başvuru esasları her üç sınavdan en geç bir ay önce Resmi Gazete yolu ile ayrıca tüm Odalarda ilan edilmektedir. Serbest Muhasebeci Mali Müşavir stajyerleri stajlarının bitiminde açılan ilk yeterlik sınavlarına katılmak zorundadır. Sınav sonuçları, sınavın yapılış tarihinden itibaren iki ay içerisinde odalarda ilan edilir.

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Mesleki Yeterlilik sınavlarında başarılı olabilmek için her bir sınav konusundan 100 üzerinden en az 50 puan almak, tüm sınav konularından da alınan notların ortalamasının 60 puan olması gerekir.  Yanında veya gözetim denetiminde staj yapılan meslek mensubu tarafından verilen staj değerlendirme notu, not ortalamasının hesaplanmasında ayrı bir ders gibi ortalamaya eklenir. Stajyerlerin ilk sınavda başarısız olmaları halinde sınav sonuçlarının odalarda ilan edildiği tarihten itibaren en çok iki yıl içerisinde başarısız oldukları her dersten dört sınav hakkı vardır. Sınav konularının tümünden başarılı olunduğu halde ortalamanın 60 puanın altında olması durumunda stajyerler geçmiş oldukları derslerden istedikleri konularda not yükseltmek için tekrar sınava katılabilir.  Bütün sınav haklarını kullandığı halde Mali Müşavirlik Mesleki Yeterlilik Sınavlarında başarılı olamayan stajyerler C Grubu Staj Bitirme Değerlendirmelerine katılma hakkına sahiptir. C Grubu Staj Bitirme Değerlendirmesinde de başarısız olunması halinde sınav sonuçlarının odalarda ilan tarihinden itibaren en çok 1 yıl içerisinde üç Staj Bitirme Değerlemesine katılabilirler.

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Mesleki Yeterlik Sınav konuları ilgili yönetmelik hükümleri uyarınca aşağıdaki konulardan oluşmaktadır:

*Finansal Muhasebe
*Finansal Tablolar ve Analizi
*Maliyet Muhasebesi
*Muhasebe Denetimi
*Vergi Mevzuatı ve Uygulaması
*Hukuk (Ticaret Hukuku,  Borçlar Hukuku,  İş Hu-kuku, SSK ve Bağ-Kur Mevzuatı,  İdari Yargılama Mevzuatı)
*Muhasebecilik ve Mali Müşavirlik Meslek Hukuku

Yeminli Mali Müşavirlik Sınavı:

Yeminli Mali Müşavirlik Sınavı; 2’si Maliye ve Gümrük Bakanlığından, diğer 3 üye Yüksek Öğretim Kurulunca teklif edilecek 5 aday arasından ve diğer 2 üye ise Birlikçe teklif edilecek 4 üye arasından Maliye ve Gümrük Bakanı tarafından seçilen bir Sınav Komisyonu tarafından yazılı olarak gerçekleştirilir.

Kaynaklar:
www.tesmer.org (Stajyerin El Kitabı)